De Hollandstellung - Inventarisatie van deze bunkerlinie op grondgebied Zaffelare

Men schrijft algemeen dat de regio vanaf Mendonk vanaf de Sassevaart tot Vrasene tegen de Duitse bunkerlijn van Steendorp Vrasene (Westabschnitt) minder uitgebouwd was. Zelf blijf ik er wat van overtuigd dat dit een vals beeld is. De zone tussen kanaal Gent-Terneuzen te Mendonk en Vrasene was effectief minder uitgebouwd maar dit is zeker nooit effectief zo de bedoeling geweest. Omdat in deze zone de noordkant nogal beveiligd was door menig overstromingsgebied en maar een beperkt aantal doorgangen die dan ook nog eens ondermijnd waren, was de kans ook klein dat er ooit een geallieerde inval over dit gebied zou komen. Allicht heeft men daarom de uitbouw van de linie op deze zone tot het laatst uitgesteld. Het feit dat dus de linie op dit gebied nooit zwaar is uitgewerkt geweest heeft dus meer te maken met een voor de Duitse Bezetter te vroeg geëindigde oorlog. Ook in deze zone zijn alle bunkers gebouwd door de Duitse Landmacht in de typische betonstenen. Ook valt het op dat er nog zeer weinig variatie in types van bunkers optreedt. In het algemeen vindt men er alleen nog manschappenbunkers of observatie-manschappenbunkers terug met meestal op het dak een verschansing.

Op grondgebied Zaffelare sluiten de bunkers perfect aan met de laatste bunkers op Mendonk. De Moervaart zal tot voorbij het dorp van Mendonk als voorlijn gebruikt worden om daarna over te gaan op een zuidelijke aftakking hierop, namelijk de waterloop gekend als de Zuidlede. Deze Zuidlede zal dan gelden als noordgrens van het te verdedigen gebied tot in Zaffelare ter hoogte van de Dam. Vanaf daar loopt deze Zuidlede door nogal sterk bebost en allicht daardoor te moeilijk om te verdedigen terrein en zal de linie zich zuidelijk van deze bossen voortzetten. De laatste bunker aansluitend tegen de Zuidlede is letterlijk een zwaar uitgebouwde mitrailleurbunker aan het toenmalige sas te Zaffelare. Dit kan men wel echt als een solitaire vooruitgeschoven bunker beschouwen.Op deze zeer intacte gedeeltes kan men bijna steeds van de ene bunker, de volgende zien liggen en zo vrij eenvoudig de lijn proberen volgen.

Bij de inventarisatie uitgevoerd in 1921 telde men op grondgebied Zaffelare 11 bunkers. In 1935 was dit aantal nog altijd identiek. Dit waren 6 voorpostbunkers, 4 manschappenbunkers en de ene zware mitrailleurbunker aan het Sas.

Omdat de eigen telling uit het boek "De Hollandstellung" van Hans Sakkers zeker niet de volledige lijn onderzocht, is de telling die daar in terug te vinden is, ook zeer irrelevant om als referentie te gebruiken, wat dan ook niet is gebeurd. Wel zijn de vermelde locaties uit het boek mee opgenomen in de zoektocht die in dit geval wel in eerste instantie de volledige linie besloeg tussen Maldegem en Vrasene (grondgebied Oost-Vlaanderen).

Bij de eigen inventarisatie vanaf 2015 wordt veel minder de nadruk gelegd om zoveel verschillende types te beduiden. Dit is ook meestal zeer moeilijk omdat je altijd bij bunkertypes uitkomt die niet 100% het ene zijn maar ook niet 100% het andere. Zelf houd ik niet zo van dat overdreven hokjesdenken. Er werden op Zaffelare nog 9 manschappenbunkers en 1 zware mitrailleurbunker teruggevonden. Daarnaast kon ook nog 1 locatie aangeduid worden van een nooit gebouwde bunker. De stenen zouden ooit geleverd zijn en na de oorlog her en der in de buurt gebruikt. De bunker zelf werd 100% zeker nooit gebouwd. 1 bunker die in 1935 nog bestond, bleef dus vermist qua locatie. Dit mysterie is ondertussen echter opgelost omdat er op Zaffelare een bunker teveel bleek te zijn. Deze ene bunker op Zaffelare is heden te zoeken op grondgebied Mendonk. Dit betreft de verdwenen bunker in de nabijheid van het toenmalige "Vleukot", waar nu afvalhopen liggen horende bij de haven van Gent. Dit grondgebied was namelijk tot in 1965 grondgebied Zaffelare en werd pas toen bij Mendonk gevoegd als havenuitbreiding. Dit verklaart het huidige tellingverschil. Dit betreft de op Mendonk aangeduide bunker Md L 07 (Za L 11).

Van het gedeelte tussen Mendonk en Stekene, bezit ik geen detailkaarten waar eventueel ooit nog geplande en in veel geval niet gebouwde bunkers op staan. Alle info hier over blijft dus zeker welkom.

Hieronder alvast de situatie van structuren door www.bunkergordel.be teruggevonden, Mocht u er meer info over kunnen geven over ontbrekende zaken, aarzel niet dit door te geven op info@bunkergordel.be. Weet dat aanvullende details over bunkers aangeduid met cirkeltjes omdat de 100% exacte locatie mij ontbreekt, zeker ook altijd welkom zijn.

Elk aangeduid bunkertje werd informatief van een eigen veronderstelde indeling voorzien omdat de oude reeds bestaande indelingen vrij onlogisch zijn en er blijkbaar types worden uitgevonden bij de vleet zonder dat ze soms nog van elkaar onderscheidbaar zijn. Er zullen later nog gedetailleerde bunkerfiches worden toegevoegd van de bunkertjes die tijdens de zoektocht ook in de mate van het mogelijke in detail gefotografeerd worden.

Alle onderstaande luchtfoto's zijn afkomstig van Google Earth.

De teruggevonden locaties werden om de deze telling iets visueler te maken van een aparte kleur voorzien. Deze kleuren werden toegepast op onderstaande foto's:

• Nog bestaande Hollandstellung bunkers - Lichtblauw
• Structuren die in dezelfde regio zijn opgetrokken maar geen deel uitmaken van de Hollandstellung - Geel. (Geel)
• Gekende gesloopte structuren - Rood
• Hollandstellung bunkers reeds vermeld op vorige foto's - Oranje.

Indien de locaties zo goed als correct gekend zijn, zullen de structuren aangeduid worden met een stip in bovengemelde kleur. Indien enkel ongeveer de locatie gekend is, zal dit gebeuren met een cirkeltje in de gemelde kleuren. Ook de grootte van de cirkel zal afhangen van de mate van onduidelijkheid van de te localiseren zone.

Om het intern wat overzichtelijk te maken werd een interne nummering toegepast die niets vandoen heeft met eerder gemaakte en bestaande tellingen van her en der uit het verleden. Het is gewoon een eigen vorm van telling per gemeente. Ga er dan vooral ook alvast niet meer achter zoeken.

De loop van de Hollandstellung in grote lijnen op een kaartje van Zaffelare

Het verdere verloop van de hoofdstelling is te zoeken op grondgebied Eksaarde.